اگر متولد دهه 70 به قبل باشید به احتمال قوی جزء بیننده‌های پیگیر سریال گیوم تل بوده‌اید. سریالی که داستانی مشابه رابین هود داشته و از این قرار است که فردی به نام ویلیام تل به هواخواهی از مردم مظلوم و مبارزه با پادشاه مستکبر بر می‌آید و در مقابل برای رو در رو شدن مستقیم “تل” پسر او را گروگان می‌گیرند.
چیزی که در آن فیلم بسیار جلب توجه میکرد کمانی بود که تل با خود داشت و شاید برای خیلی از بینندگان آن سریال کمانی جادویی بود و علاقه داشتند به سر آن کمان دست پیدا کنند. نام کمانی که تل با خود به همراه داشت کمان کراسبو بود که معادل فارسی آن کمان زنبوری یا کمان تفنگی است، البته در گاهی موارد به آن کمان فولادی نیز می‌گفتند که دلیل این نام‌گذاری در تاریخچه کمان زنبوری نهفته ست. این کمان در قرون وسطی در اروپا و همزمان با آن در امپراتوری عثمانی و جنگ‌هایی که داشت استفاده می‌شد که بعدها پای این سلاح به جنگ‌های اسلامی نیز کشیده شد.
بعدها چینی‌ها این سلاح را بهبود بخشیدند و آن را خشاب دار طراحی کردند، نمونه پیشرفته این سلاح در چین به نام چوکونو شناخته می‌شده است.
تاریخچه کمان کراسبو نشان میدهد این سلاح تا قبل از اختراع تپانچه سلاحی بود که نظر خیلی‌ها را به خود جلب کرده بود. تپانچه نسل اولیه تفنگ‌ها بود که با استفاده از باروت و ضربه زدن به آن شلیک میکرد و در زمان خودش سلاح مرگباری بود. زیرا علاوه بر فشاری که به بافت وارد میکرد و آن را پاره میکرد به دلیل داغ بودن بافت زخمی را می‌سوزاند و دردی جانگاه را به جان کسی که در معرض این سلاح قرار می‌داد، می‌انداخت.
ساختار کمان کراسبو
تیر و کمان از دو نوع کلی تشکیل می‌شود کمان ساده و کمان ترکیبی. کمان ساده همان کمانی است که در بازی‌های المپیک استفاده می‌شود و ساختار به نسبت ساده‌ای دارد و دارای یک زه است که به وسیله فردی که تیر اندازی می‌کند کشیده می‌شود تا قدرت لازم را برای تیر اندازی پیدا کند و بتواند با شتاب به سمت هدف حرکت کند.
کمان‌های ساده امروزه پیشرفته‌تر شدند و استفاده از آنها نیاز به آموزش دارد، اما نوع ساده‌ای از همین کمان‌های ساده می‌تواند شروع خوبی برای مبتدیان باشد. دسته دیگری که وجود دارد کمان‌های مرکب است که تفاوت این کمان با کمان ساده در نوع استفاده از آن است، به راحتی و با آموزش‌های اندک می‌توان به کار با آن پرداخت.
در اجزای این کمان از قرقره‌هایی استفاده شده که انتقال نیرو را آسان‌تر می‌کند و تنها مهارت شاخصی که برای کار با این کمان‌ها نیاز است استفاده از قدرت تمرکز برای نشانهگیری است.
شاید بتوان گفت ایده ساختار کمان کراسبو از ایده کمان معمولی و منجنیق گرفته شده است. این گونه به نظر می‌رسد که اروپایی‌ها ایده ساخت این سلاح را از کشورهای شرقی گرفته باشند و سعی کرده باشند آن را از سلاحی که کامل به نیروی دست متکی است، به سلاحی تبدیل کنند که به صورت نیمه خودکار بتواند شلیک کند. اما شاید گفتنش خالی از لطف نباشد که بدانید در سه قرن پیش از میلاد منجنیقی به نام “پولی بولوس” ساخته شد که در جنگ ایران و یونان به کار می‌رفت و به دستور اسکندر ساخته شده بود.
ابتدا این منجنیق‌ها برای سنگ‌هایی با وزن 5 تا 12 کیلوگرم طراحی شده بود. اما رفته رفته پیش رفت کرد و برای سنگ‌های آتشینی که وزنی حدود 50 کیلوگرم داشت، آپدیت شد.
احتمالا بپرسید برای از پا در آوردن انسان همان سنگ 10 کیلویی کافی است و این گلوله‌های آتشین برای چه ساخته شدند؟
می‌توان این گونه پاسخ داد که در جنگ‌های فیزیکی، جنگ روانی نیز اهمیت داشته و دارد و از این نوع گلوگه‌ها برای ترساندن دشمن استفاده می‌کردند.
از طرفی یکی از این گلوگه‌های 50 کیلویی لازم بود تا به وسیله آن یکی از برجک‌های سنگر و قلعه دشمن را بتوانند منهدم کنند. گلوله‌های این منجیق قدرتمند مدام در حال پیشرفت و بهتر شدن بود تا اینکه مردم چین باروت را کشف کردند و گلوله‌های آتشین جای خود را به گلوله‌های انفجاری داد. چیزی که امروزه به آن بمب می‌گویند.
نمونه منجنیق‌های پیشرفته را می‌توانید در موشک‌های ساخته شده کشورهای ابر قدرت جهان ببینید. این موشک‌ها همانند منجنیق گلوگه‌هایی پیشرفته از باروت را بر سر ملت‌های بی دفاع خالی می‌کنند.
این سلاح تا زمانی که سلاح‌هایی مانند تفنگ و اسلحه به میدان نیامده بود، سلاحی پر کاربرد بود. اما از زمانی که اسلحه‌هایی با گلوله‌هایی از جنس باروت به میدان آمدند برای شکار و تیراندازی‌های تفننی به کار می‌رفت. امروزه نیز از این سلاح برای تفریح و شکار استفاده می‌شود، زیرا وسیله‌هایی به مراتب پیچیده‌تر و موثر‌تر به میدان آمده‌اند که می‌توانند در کسری از ثانیه بدون نیاز به نیروی خاصی دشمن انسانی را از پا در بیاورند.
بعد از اختراع تفنگ و استفاده از آن می‌توان گفت تنها دو جا از کمان کراسبو استفاده شد. یکی برای زمانی بوده که قاره آمریکا کشف شد و برای مقابله با بومیان آمریکا مورد استفاده بوده است و دیگری زمانی که در جنگ جهانی اول نیاز به اسلحه بی صدا داشتند، از این سلاح استفاده کردند.
در قسمت قبل گفتیم که از این ابزار اکنون بیشتر استفاده تفریحی می‌شود و برای شکار گاه‌ها به عنوان ابزار شکار به کار می‌رود که البته کار درستی به نظر نمی‌رسد. زیرا کشتار و شکار حیوانات امروزه فقط به یک تفریح بدل شده و سبب از بین رفتن زیست بوم‌های کشور عزیزمان ایران و منقرض شدن گونه‌های نایاب و زیبا می‌شود. بهتر است بدانید که استفاده از این سلاح برای شکار نه تنها باعث از بین رفتن گونه‌های جانوری اصیل می‌شود، بلکه این گونه‌ها فرهنگ آن منطقه را نیز با منقرض شدن خود به گور می‌برد.
زیرا قطعا راجع به آنها در اشعار قدیمی صحبت شده و وقتی نمونه این جانوران نباشد، نمی‌توان شعر را با گوشت و پوست و استخوان درک کرد و همین می‌شود که راجع به پلنگ مازندران و پلنگ ایرانی تقریبا فقط اسم آن باقی مانده است. به نظر برای تفریح با این سلاح بهتر است، هدف‌های دیگری مد نظر قرار داد.
مثلا می‌توان سیبی را روی شاخه گذاشت و با کوک کردن این کمان به آن شلیک کرد. چه خوب است که تیراندازی را به کودکان خود یاد بدهید تا از کمان به خوبی استفاده کنند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.